Bổ ngữ khả năng là một trong những loại bổ ngữ vô cùng quan trọng trong ngữ pháp tiếng Trung. Bài viết hôm nay sẽ giúp các bạn trang bị những kiến thức cơ bản về loại bổ ngữ này nhé.

Các loại bổ ngữ khả năng đặc biệt trong tiếng Trung

Dùng để diễn tả hành động hay sự việc có thể diễn ra hoặc hoàn thành hoặc  không.

他自己走得了吗？—— 他腿摔伤了，恐怕自己去不了。 Tā zìjǐ zǒu déliǎo ma?—— Tā tuǐ shuāi shāngle, kǒngpà zìjǐ qù bùliǎo. Tự anh ấy có đi được không? – Anh ấy bị thương ở chân, sợ là không tự đi được.

这么多饺子，你一个人吃得了吗？—— 吃不了。 Zhème duō jiǎozi, nǐ yīgè rén chī déliǎo ma?—— Chī bùliǎo. Nhiều sủi cảo thế này, một mình em ăn hết được không? – Ăn không hết.

Dùng để diễn tả không gian có khả năng chứa đựng hay không

这个会场太小，坐不下一千人。 Zhège huìchǎng tài xiǎo, zuò búxià yīqiān rén. Hội trường này nhỏ quá, 1000 người ngồi không đủ.

这个包太小了，装不下那么大的毛衣。 Zhège bāo tài xiǎole, zhuāng búxià nàme dà de máoyī. Cái túi này nhỏ quá, không đựng được cái áo len to như vậy.

Dùng để biểu thị động tác có thể khiến người hay vật thay đổi vị trí hoặc không.

这张桌子不太重，我搬得动。 Zhè zhāng zhuōzi bù tài zhòng, wǒ bān dé dòng./ Cái bàn này không nặng lắm, tớ bê được.

已经爬了半个小时了，我爬不动了。 Yǐjīng pále bàn gè xiǎoshíle, wǒ pá bù dòngle./ Đã leo hơn một tiếng rồi, tớ không leo nổi nữa

Dùng để biểu đạt động tác có khả năng hoàn thiện, khiến người khác vừa ý hay không.

我担心她演不好。 Wǒ dānxīn tā yǎn bù hǎo. Tớ lo cậu ấy diễn không tốt.

要相信自己做得好。 Yào xiāngxìn zìjǐ zuò dé hǎo. Phải tin rằng bản thân mình làm tốt.

Dùng để biểu thị động tác có khả năng làm sự vật cố định tại một vị trí hay không.

我记得住她的电话号码。 Wǒ jìdé zhù tā de diànhuà hàomǎ. Tôi có thể nhớ được số điện thoại của cô ấy.

他的车停不住了。 Tā de chē tíng bù zhùle. Xe của anh ta không dừng lại được rồi.

Những lưu ý khi sử dụng bổ ngữ khả năng trong tiếng Trung

1. Trong câu chữ 把 và câu chữ 被, không thể dùng bổ ngữ khả năng. Để biểu thị khả năng trong các loại câu này, nên dùng 能 hoặc 不能.

Không thể nói: 我把老师的话听不懂。 他把这个箱子提不动。

2. Khi biểu đạt năng lực của chủ thể hành vi, có thể dùng cả “能/可以” hoặc bổ ngữ khả năng đều được.

Ví dụ: 今天我没有时间，不能参加。/ Jīntiān wǒ méiyǒu shíjiān, bùnéng cānjiā./ Hôm nay tôi không có thời gian, không thể tham gia.

Cũng có thể nói: 今天我没有时间，去不了。/ Jīntiān wǒ méiyǒu shíjiān, qù bùliǎo./ Hôm nay tôi không có thời gian, không đi được.

3. Dạng phủ định của câu bổ ngữ khả năng được sử dụng nhiều hơn. Còn hình thức khẳng định thường được dùng chủ yếu để trả lời câu hỏi của bổ ngữ khả năng, thể hiện sự phán đoán không chắc chắn.

Trên đây là cách dùng các loại bổ ngữ khả năng trong tiếng Trung. Hi vọng các bạn sẽ nắm chắc kiến thức để sử dụng chuẩn xác nhất trong khi học tiếng Trung. Chúc các bạn có những giờ học vui vẻ và hiệu quả nhất!

Nợ lương mới với y bác sĩ từ tháng 7

Ngày 11/12, tại phiên chất vấn kỳ họp thứ 9, Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế khóa 8, Giám đốc Sở Y tế Trần Kiêm Hảo nhận nhiều câu hỏi về việc cán bộ, nhân viên ngành y chưa được chi trả mức lương cơ sở mới từ tháng 7 đến nay.

Ông Nguyễn Văn Thạnh, Phó Trưởng ban Văn hóa - Xã hội (Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế) phản ánh, hầu hết các bệnh viện công lập do Sở Y tế quản lý chưa thực hiện chi trả theo mức lương mới, gây ảnh hưởng đến đời sống và tâm lý của đội ngũ viên chức.

Ông Trần Kiêm Hảo, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Thừa Thiên Huế trả lời chất vấn (Ảnh: Vi Thảo).

Ông Trần Kiêm Hảo cho biết, theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, kinh phí chi trả theo lương cơ sở mới của các đơn vị sự nghiệp y tế công lập lấy từ nguồn cải cách tiền lương, nguồn thu từ giá dịch vụ y tế có kết cấu tiền lương.

Ông Hảo xác nhận thực tế, hiện nay các đơn vị trực thuộc Sở Y tế gần như không còn nguồn cải cách tiền lương, do năm 2023 đã huy động gần hết để chi trả chế độ phụ cấp ưu đãi theo Nghị định 05/2023/NĐ-CP.

Trong khi đó, kết cấu tiền lương trong giá dịch vụ y tế hiện nay chỉ ở mức lương 1,8 triệu đồng, địa phương lại không có nguồn để chi trả mức lương cơ sở mới.

"Ngày 1/10, Sở Y tế tỉnh Thừa Thiên Huế đã có văn bản xin bổ sung 66,7 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước để chi trả lương theo mức mới. Khi được cấp có thẩm quyền bổ sung, Sở sẽ chuyển kinh phí về cho các đơn vị đang thiếu hụt để chi trả lương cho viên chức trong tháng 12", ông Hảo cho hay.

Đại biểu chất vấn lãnh đạo ngành y tế về việc chậm trả lương cơ sở mới cho viên chức (Ảnh: Vi Thảo).

Theo lãnh đạo Sở Y tế tỉnh Thừa Thiên Huế, từ năm 2022, ngành được giao 1.555 vị trí việc làm hưởng lương từ ngân sách, 1.448 vị trí việc làm hưởng lương từ nguồn thu sự nghiệp (tương đương với tỷ lệ tự chi trả lương 48,22%).

Ông Trần Kiêm Hảo cho rằng, con số 1.448 vị trí việc làm ngành phải tự lo lương là quá cao so với năng lực thực tế, cụ thể là cao hơn 120-150 vị trí việc làm.

Cũng theo ông Hảo, việc thiếu lương nói trên phần lớn là do yếu tố khách quan, lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ khám, chữa bệnh chưa tăng tương xứng với việc tăng lương cơ sở. Đến thời điểm này, ngành y tế đang thu giá khám chữa bệnh ở mức lương 1,8 triệu đồng.

Mặt khác, cơ sở hạ tầng các đơn vị trực thuộc ngành y tế đã xuống cấp, nhiều năm chưa được đầu tư, sửa chữa quy mô lớn, dẫn đến khó thu hút được người dân đến khám chữa bệnh.

Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có quá nhiều bệnh viện chuyên sâu, có trình độ chuyên môn cao cùng máy móc thiết bị y tế hiện đại, đã tạo áp lực rất lớn đối với y tế địa phương.

"Sở Y tế đề nghị Hội đồng nhân dân tỉnh điều chỉnh cho ngành 120-150 vị trí việc làm hưởng lương từ nguồn ngân sách, để phần phải gánh phù hợp với năng lực thực tế hiện có; tạo điều kiện đầu tư cơ sở vật chất, máy móc thiết bị y tế hiện đại, đồng bộ, đáp ứng tiêu chuẩn phân tuyến kỹ thuật cho các bệnh viện", ông Hảo kiến nghị.

Nhiều địa phương thiếu hụt giáo viên

Liên quan vấn đề nhân lực, ông Hoàng Đăng Khoa, Tổng biên tập báo Thừa Thiên Huế, cho biết trên địa bàn tỉnh có nhiều địa phương thiếu giáo viên cấp tiểu học.

Thống kê cho thấy, huyện Phú Lộc thiếu 109 giáo viên, thị xã Hương Thủy thiếu 174 giáo viên; các trường thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh thiếu 118 giáo viên, nhân viên.

Ông Khoa thắc mắc với việc tỉnh không tuyển dụng thêm biên chế khi có đến 362 "suất" được giao trong năm 2024.

Ông Nguyễn Tân, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thừa Thiên Huế (Ảnh: Vi Thảo).

Ông Nguyễn Tân, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thừa Thiên Huế, cho biết, năm 2024, ngành giáo dục và đào tạo được giao 19.238 người, chiếm 85,3% tổng số lượng người làm việc toàn tỉnh.

Do biên chế giáo dục chiếm tỷ trọng quá lớn trong tổng số lượng người làm việc của tỉnh nên UBND tỉnh phải cân đối, giảm số lượng người làm việc đối với ngành giáo dục, đảm bảo thực hiện theo đúng quy định của Trung ương.

Về 145 biên chế Trung ương giao bổ sung nhưng chưa tuyển dụng, ông Trần Minh Long, Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Thừa Thiên Huế, cho biết sẽ tham mưu UBND tỉnh bổ sung vào đầu năm 2025.

Bổ ngữ khả năng trong tiếng Trung là gì?

Bổ ngữ khả năng (可能补语) là loại bổ ngữ dùng để biểu thị khả năng có thể hay không thể xảy ra của một sự việc, hành động nào đó. Bổ ngữ này thường do động từ hoặc hình dung từ đảm nhận.

1. Dạng khẳng định: Động từ + 得 + (bổ ngữ kết quả/ bổ ngữ xu hướng)

别担心，我们买得到演唱会的门票了。 Bié dānxīn, wǒmen mǎi dédào yǎnchàng huì de ménpiàole. Đừng lo, bọn tớ mua được vé concert rồi.

我看得懂中文。 Wǒ kàn dé dǒng Zhōngwén. Tôi đọc hiểu được tiếng Trung.

2. Dạng phủ định: Động từ + 不 + (bổ ngữ kết quả/ bổ ngữ xu hướng)

今天作业太多了，一个小时我做不完。 Jīntiān zuòyè tài duōle, yígè xiǎoshí wǒ zuò bù wán. Bài tập hôm nay nhiều quá, một tiếng làm không xong.

我听不懂他说的话。 Wǒ tīng bù dǒng tā shuō dehuà. Tôi nghe không hiểu những lời cậu ấy nói.

3. Dạng nghi vấn: Hình thức khẳng định + hình thức phủ định ?. Hoặc Hình thức khẳng định + 吗？

你看得懂英文吗？ Nǐ kàn dé dǒng Yīngwén ma? Cậu đọc hiểu được tiếng Anh không?

前面的那个人你看得见吗？ Qiánmiàn dì nàgè rén nǐ kàn dé jiàn ma? Cậu có nhìn thấy người đằng trước không?

老师的话你听得懂听不懂？ Lǎoshī dehuà nǐ tīng dé dǒng tīng bù dǒng? Em nghe có hiểu những gì thầy nói không?

现在去，晚饭前回得来回不来？ Xiànzài qù, wǎnfàn qiánhuí dé láihuí bù lái? Bây giờ đi thì có về được trước bữa ăn tối không?